ترجمه متن و اصول ترجمه

ترجمه متن یکی از پرکاربردترین راه های ارتباط جوامع است و ارتباط با جوامع بخش جدانشدی از زندگی همه ما انسانها است. تمامی مقالات مهم و اکتشافات به زبان انگلیسی نوشته میشود و برای دستیابی به این منابع نیاز به ترجمه آنها داریم.

پیش از بررسی کردن و مطالعه کردن در مورد اصول وفنون ترجمه، می بایست درمورد مفاهیمی که در ساختار حوزه ترجمه نقش اساسی دارند، صحبت شود.

1-مهم ترین مفاهیم ترجمه متن به شرح زیر می باشند.

Polysemy

پلی سمی یا تکثر معانی، بیانگر این است که یک واژه ممکن است معانی متفاوتی داشته باشد ولی این معانی مرتبط با یکدیگر هستند.
در این بخش، تعدادی از مثال ها در مورد پلی سمی آورده می شود:
Man
Human species ( گونه خاصی از انسان ها)
Males of human species ( جنس مذکر انسان)
Adult males of human species ( مردان و پسران).

این مثال ها نشان دهنده استفاده های خاص از پلی سمی است که در این جا، برای سطوح متفاوت طبقه بندی به کار می رود.
یکی دیگر از مسائل مهمی که می بایست در زمان ترجمه به آن توجه داشته باشیم، هم نشینی واژگان است. هم نشینی واژگان از وقوع نسبتا پیش بینی شده واژگان معین در کنار هم ایجاد می شود.
معنای ضمنی یک واژه عبارت است از دریافت معنی اشاره ای و یا تلویحی نهفته در آن واژه که وراء معنی مستقیم آن کلمه است.
یکی دیگر از نکات مهمی که یک مترجم می بایست مد نظر قرار دهد، بحث انداختگی واژگانی است. انداختگی واژگانی عبارت است از جایگزینی رشته نقطه ها در جایگاه واژه هایی که به عمد از جمله حذف شده است ولی حضور این واژگان نه برای درک پیام بلکه برای بازسازی نحوی جمله، امری بسیار ضروری است.
از جمله دیگر مسائل مهمی که هر مترجم می بایست در زمان ترجمه مد نظر قرار دهد هم دریافتی است. هم دریافتی گونه ای از گفتار است که در طی آن ، جزئی از یک شی به کل آن شی، ارجاع داده می شود و یا این که کل یک شی، به جزئی از شی دیگر اشاره می کند.
هر کلمه ممکن است در زمان ترجمه معانی متفاوتی داشته باشد. از جمله معانی متفاوت یک کلمه یا واژه می توان به معنای قاموسی اشاره نمود. معنای قاموسی عبارت است از معنای مستقیم و قراردادی که واژ ه بر روی آن دلالت می کند.
چند نوع فعل نیز وجود دارد که مترجم می بایست در زمان ترجمه، توجه ویژه ای به افعال داشته باشد.
فعل های واژگانی – ترکیبی گروه خاصی از افعال هستند که از دو یا سه کلمه متمایز تشکیل شده اند ولی از نظر معنایی مرتبط با یکدیگر هستند و می توان به فعل و حرف اضافه، فعل و جزء اضافه و یا صورت های هم وقوع اشاره نمود و صرفا بر یک واحد معنایی واحد دلالت دارند.
اصطلاحات، ترکیباتی واژگانی هستند که به دلیل وقوع در زبان، به شکل اصطلاحی، بر معنای تلویحی واژه اشاره دارند.
در هنگام ترجمه ممکن است با اصطلاحات و یا ضرب المثل های زیادی نیز روبه رو شوید و برای ترجمه اصطلاحات ، ضرب المثل ها و جملات تلویحی و عامیانه، نیاز است که دانش زبان انگلیسی خود را در حیطه بومی یا native  گسترش دهید. ضرب المثل را می توان گفتاری گویا و مکرر دانست که به تشبیه حقیقتی بر مبنای رخدادی تلویحی مشابه در زمان گذشته اشاره دارد.
یکی دیگر از صنایع زبانی که بسیار در متون انگلیسی به کار می رود ( به ویژه در متون ادبی) ، استعاره یا تشبیه است. استعاره یا تشبیه را می توان صورتی از کلام دانست که در آن، سوژه ای نامرتبط به سوژه دیگر تشبیه می شود و از این طریق ویژگی مورد نظر آن سوژه قابل اثبات خواهد بود.
معنای تداعی ذهنی که در ذهن خواننده ایجاد می شود عبارت است از معنایی که منطبق با درک ذاتی شخص است و در بخش های مختلفی بررسی می شود که در ذیل به آن ها می پردازیم:

معنای ضمنی: منطبق با مرجع فکری اشخاص در خصوص یک سوژه منحصر به فرد
معنی منتج که از همنشینی واژگان مختلف به دست آمده و در چینش های متداول و در فحواهای خاص به کار برده می شوند.
معنای اجتماعی وازگان که در چینش واژگان مختلف به کار رفته و هدف آن ایجاد ارتباط اجتماعی کلامی در میان گویشوران است.
معنای عاطفی، وجه خاصی از جمله است که احساسات را بروز داده و بیانگر عواطف گوینده کلام است.
معنای بازتابی ، بخش دیگری از معانی مختلف یک جمله است که کاربرد یک واژه به هدف و پررنگ و برجسته کردن تاثیر آن را در تمامی واژه های به کار رفته و در گفتار به درستی نشان می دهد.
معنای موضوعی، بخش خاصی است که به بررسی تاثیر چگونگی قرار گرفتن واژگان در کنار یکدیگر پرداخته و هدف آن افزایش تاثیر گفتار است.
هم بیانی واژگان مختلف، عبارت است از گروهی از واژگان که از نقطه نظر تلفظ و نگارش املایی یکسان هستند ولی بر معانی غیر مرتبط و متفاوت دلالت می کنند.

سبک شناسی: سبک شناسی را می توان تفسیر متن بر معنای سبک زبانشناسی مختلف و نواخت آن در متن دانست.
کنایه، بخش دیگری از متون ادبی است که عبارت است از بیان مفهوم با واسطه ای غیر از مرجع مستقیم آن مفهوم که واسطه ای را بیان می دارد که از لحاظ معنایی مرتبط با آن باشد.
به طور کلی فن ترجمه، عبارت است از تعریف ترجمه و ارائه نقطه نظرات برجسته اندیشمندان در مورد ترجمه. ترجمه، از دیدگاه ترجمه شناسان و زبان شناسان مختلف، تعاریف متعددی دارد. ما در مقالات آینده در تلاش هستیم تا ویژگی های یک ترجمه و مترجم خوب را بررسی کنیم و پس از آن ، طرح مساله نسبیت زبانی را بیان می کنیم ومبتنی با آن، مسائل و مشکلات ترجمه، چالش های پیش روی مترجمه، مسائل سبکی، مشکلات ترجمه ادبی و ترجمه ناپذیری برخی از واژگان را مورد بحث و تبادل نظر قرار می دهیم.
ولی به طور کلی می بایست بدانیم که ترجمه، جایگزینی مواد متنی در یک زبان ( همان زبان مبدا) با مواد متنی معادل آن در زبان دیگر (ز بان مقصد ) است.

طبق نظریه زبان شناسان مختلف :

Translation is the replacement of textual material in one language by equivalent textual materinl in other language.

2-بهترین دیکشنری ها برای ترجمه متن

دیکشنری های زیادی برای ترجمه متن وجود دارند . این دیکشنری ها به دو دسته عمومی و تخصصی تقسیم میشوند.

معروف ترین دیکشنری های عمومی 

1 . گوگل ترنسلیت
2 . بینگ ترنسلیتور
3 . Translatedict
برای اطلاعات بیشتر و مزایا و معایب هر کدام از این دیکشنری ها کلیک کنید.

معروف ترین دیکشنری های تخصصی

دیکشنری های تخصصی به فراوانی دیکشنری های عمومی نیست. هر دانشگاه و موسسه کلمات تخصصی رشته های خود را در قالب فایل های pdf ارائه میکند و متاسفانه یک دیکشنری واحد و جامعی که بتوان بدون دغدغه از آن استفاده کرد وجود ندارد. 
اما چند سایت ایرانی آنلاین است که استفاده از آنها خالی از لطف نیست .
دیکشنری آبادیس
دیکشنری برساد
این دو مهمترین دیکشنری های نیمه تخصصی هستند.

3-اشتباهات مهلک در ترجمه متن 

1-پرتو درمانی زیادی برای بیماران سرطانی

در یک بیمارستان فرانسوی به دلیل اشتباه در ترجمه کتابچه راهنما، پزشکان بیش از حد بیماران سرطانی را زیر پرتوها قرار دادند و باعث صدمات جبران ناپذیری به بیماران شد و بسیاری از آنها جان خود را از دست دادند.

2- ترجمه اشتباه به قیمت جان مردم ژاپن

در زمان جنگ جهانی دوم دولت امریکا ،بریتانیا و چین تصمیم گرفتند تا نامه ای به ژاپن بزندد و خواستار تسلیم ژاپن شوند. در این نامه بیان شده بود که اگر دولت ژاپن تسلیم نشود ،با خاک یکسان خواهد شد. 
نخست وزیر ژاپن، کانتارو سوزوکی سخت تحت فشار بود و نمیتوانست به سرعت تصمیم بگیرد به همین دلیل نامه ای نوشت و در جواب پاسخ امریکا اینگونه گفت که دولت ژاپن هنوز تصمیمی در رابطه با نامه شما نگرفته است اما این جمله به اشتباه ( این تحدید ارزش پاسخ دادن ندارد)   ترجمه شد و باعث شد شهر هیروشیما و ناکازاکی مورد حمله بمب اتم قرار گیرد.

3-ترجمه اشتباه توسط کمپانی خودروسازی ford

خودرو سازی فورد یک کمپانی بزرگ آمریکایی است .این شرکت تصمیم گرفت تا وارد بازار کشور بلژیک شود و خودرو های خود را در آنجا به فروش برساند. آنها بعد از روزها فکر شعار مناسبی پیدا کردند . اما در ترجمه آن به زبان کشور بلژیک دچار اشتباه مهلکی شدند به گونه ای که در زبان بلژیکی معنی شعار آنها میشد( هر ماشین با یک جسد با کیفیت و زیبا) .
همین ترجمه اشتباه باعث شد هزینه های زیادی به شرکت وارد شود و طرح آنها برای فروش خودرو در بلژیک با مشکل مواجه شود.

ترجمه متون

ترجمه متن تخصصی

مهمترین کاربرد ترجمه تخصصی متن برای مقالات علمی و قراردادها میباشد. همیشه نیازی به ترجمه تخصصی نیست. مهمترین تفاوت ترجمه تخصصی با عمومی در معنای کلمات تخصصی است. 
برای مثال : اگر یک متن پزشکی توسط یه مترجم عمومی ترجمه شود پر از ایراد خواهد بود زیرا متن پر از اصطلاحات تخصصی و نام دارو و بیماری میباشد که باید توسط یک پزشک ترجمه شود . اما در ترجمه یک داستان و رمان نیاز به ترجمه تخصصی نیست.
در ترجمه یک متن می توان به چندین صورت عمل کرد . ترجمه واژه به واژه  که در نهایت یک خروجی نامفهوم و گنگ ارائه می کند و همچنین ترجمه عبارت به عبارت.

بهترین راه برای ترجمه ، ترجمه جمله به جمله است که یک مفهوم کامل و قابل درک را ارائه می کند البته در ترجمه جمله به جمله نیز بسیاری  مواقع با مشکل مواجه می شوید.
بطور مثال در زمانی  که نویسنده متن می خواهد نظر خود را در لفافه بیان کند یا زمانی که جمله مرتبط با جمله قبل و بعد باشد و یکجا معنی بدهند .
برای ترجمه یک جمله آن را به نهاد و گزاره تقسیم می کنیم این کار مخصوصا  در زمانی که جمله بسیار طولانی باشد فهم آن را بسیار ساده می کند.

4-مزایا و معایب نرم‌افزارهای ترجمه

بسیاری از نرم افزارها و برنامه های ترجمه به ما کمک میکنند که راحت تر ترجمه کنیم . همانطور که در بالا نام مهم ترین و بهترین این نرم افزار ها را بیان کردیم ، در این قسمت 4عیب بزرگ این برنامه ها را بازگو میکنیم.

1-اشتباه در ترجمه ضرب المثل ها و استعاره های 
2-اشتباه در ترجمه تخصصی و بکاربری ساده ترین و پرکاربردترین معنی لغت بدون ئرنظر گرفتن مفهوم جمله
3- برداشت اشتباه از مفهوم جمله (البته همیشه نه)
4-به بار آوردن اشتباهات مهلک در ترجمه های حساس

5-قیمت و هزینه‌های ترجمه در موسسات مختلف

موسسات بر اساس میزان تجربه و تخصص مترجم هزینه های متفاوتی دارند .
هزینه ترجمه در قالب شرکت ها بر اساس تعداد کلمات متن اصلی شما محاسبه میشود و این روش دقیق ترین راه برای قیمت گذاری است. به این شیوه که تعداد کلمات متن شما را میشمارند و در تعرفه خود ضرب میکنند.شمارش کلمات متن هم توسط نرم افزار انجام میشود .درواقع نرم افزار متون شما را به فایل word تبدیل میکنند و سپس آن در گوشه پایین نوار ابزار word تعداد کلمات متن را نشان میدهد.

شرکت پارس 68 با بهره گیری از اساتید فن ترجمه و پرسنل هوشمند خود باعث ایجاد بستری مناسب جهت ترجمه ها میباشد.

با مقالات تخصصی تیم ترجمه translate 68 همراه باشید.