ترجمه شعر، برای مترجمان امری بسیار چالش برانگیز است و نیاز به حرفه و تخصص خاص خود دارد.
مترجمی که اقدام به ترجمه شعر می کند، می بایست طبع هنرمندانه و ذوق و قریحه شاعرانه را در خود تقویت کند و مهارت و تجربه کافی را در این داشته باشد.
در برخی موارد، اشعار زبان انگلیسی به طور کامل و به صورت سلیس و روان قابل ترجمه هستند ولی در برخی از موارد، شعر را می بایست به صورت واژه به واژه و جزء به جزء ترجمه کرد و به مباحث تاریخی و روایی موجود در آن قومیت، نسبت داد. ولی در گاهی از اوقات نیز شعر به طور دقیق قابل ترجمه به زبان فارسی نیست. در این گونه موارد به ناچار می بایست شعر را در هنگام ترجمه، باز نویسی کرد. این بازسازی یا بازنویسی نباید به گونه ای باشد که ساختار هنرمندانه و سبک شعر را با تغییر مواجه کند.
شیوه بیان در ترجمه شعر
شیوه بیان و سبک هر شاعر، با شاعر دیگر بسیار متفاوت بوده و تنها مختص خود شاعر و صاحب اثر می باشد . به همین دلیل است که می گوییم مترجم شعر می بایست سبک های نوشتاری شاعران مختلف را بشناسد و با رعایت امانت داری، ترجمه را انجام دهد. برای ترجمه شعرهای مختلف، مترجم می بایست نکاتی مثل آرایه ها و صنایع ادبی و عروض و قافیه را به خوبی بشناسد و آن ها را در شعر از تفکیک دهد.
در واقع، می توانیم ترجمه شعر را یکی از دشوارترین گونه های ترجمه در نظر گرفت و مثلا مترجم متون علمی و تخصصی قادر به ترجمه ی اشعار نیست. مترجمی که اقدام به ترجمه شعر می کند می بایست تجربه فوق العاده ای در زمینه بدیهه سرایی و شاعری داشته باشد و به طور کامل، در دوره های آموزش ترجمه شرکت کرده و کسب تجربه نموده باشد.
مترجمی که تصمیم به ترجمه شعر دارد، باید در نظر داشته باشد که صرفا داشتن مهارت های آموزش ترجمه برای ترجمه شعر به وی کمک نمی کند. بلکه می بایست در بطن وجودی اش ذوق و قریحه شاعرانه باشد و باعشق و علاقه وافر، به ترجمه شعر همت گمارد.
تقسیم بندی اشعار مختلف بر مبنای قالب
تقسیم بندی اشعار مختلف بر مبنای قالب های مختلف شعری، طول وزنی مصراع ها و شیوه به کارگیری قافیه ها، از جمله وظایفی است که مترجم شعر بر عهده دارد. اشعار، طبقه بندی های مختلفی دارند که می توان آن ها را به قصیده، غزل، رباعی، چارپاره، مثنوی، ترکیب بند و … تقسیم بندی نمود.
گونه دیگری از تقسیم بندی شعری نیز وجود دارد که اشعار، بر اساس آن گونه ، تقسیم بندی می شوند. در این روش طبقه بندی، اشعار مختلف به گونه های رزم، رثا، بزم، خمریه، غزل و مدح، طبقه بندی می گردند.
بنابراین مشاهده می کنیم که اشعار، چه از لحاظ قالب و چه از لحاظ معنا، طبقه بندی های مختلفی دارند و مترجم می بایست نحوه ترجمه هر کدام از این شعرها را بداند.
تغییرات متفاوتی که در شعرها دیده می شود بیانگر افزایش گوناگونی معانی اشعار، طبق نظر مترجمین است و همین امر باعث تغییر درون مایه اصلی اشعار شده و نحوه ترجمه اشعار، را تبدیل به یک امر کاملا چالش زا می نماید.
همان گونه که پیش تر بیان شد، تقسیم بندی اشعار، حالت های مختلفی دارد که یکی از این حالات، تقسیم بندی یونانی است. تقسیم بندی یونانی، ساده ترین نوع تقسیم بندی به حساب می آید. البته این گونه تقسیم بندی را نیز می توانیم به دو نوع حماسی و غنایی، بخش بندی نماییم.
سبک شعر غنایی، از دیگر اشعار، ملموس تر و شناخته شده تر است و بیشتر با هنر در می آمیزد.
یکی از صاحب نام ترین شعرای آلمانی، گوته است. گوته در یکی از کتاب هایش در مورد انواع مختلف شعرها اذعان دارد که شعر، سه نوع بیشتر ندارد. یکی شعری که با وضوع هرچه تمام تر ، به روایت یک داستان می پردازد، دیگری شعری است که از شور و هیجان نشات می گیرد و سوم، شعری است که یک شخص یا یک عمل خاص را مجسم می نماید.
با تفاسیر گفته شده، زمانی که یک مترجم می خواهد یک شعر را ترجمه کند باید خود را به جای شاعر قرار دهد و شعر را کامل و دقیق مطالعه نماید تا قادر به درک مفهوم اصلی شعر باشد و منظور اشعر را از تقسیم بندی اشعار بداند.
بنابراین می توان اذعان داشت که نوع ترجمه شعر که مترجم روی آن کار می کند، را شرایط موجود بین شاعر و مترجم و مخاطبانف مشخص می نماید و آشنایی مترجم با سبک و شیوه نوشتار شاعر، و همین طور میزان مطالعه او در مورد گروه بندی های مختلف، به او این امکان را می دهد تا ترجمه مطلوبی ارائه دهد. البته مترجم می بایست به صورت کامل در دوره های آموزشی ترجمه شرکت کرده و مهارت ترجمه شعر را نیز داشته باشد.
راه موفقیت در ترجمه اشعار
ترجمه اشعار، به دلیل تاثیر گذاری هرچه بیشتر روی خواننده، می بایست به صورت ماهرانه تر ترجمه شود و در صورتی که شخصی بتواند در ترجمه اشعار یا کلامش بیشترین تاثیر را روی مخاطب بگذارد و مفهوم شعر را به خوبی برساند، میتوان گفت که بهترین و مهم ترین قدم را در راه موفقیت در ترجمه اشعار، برداشته است.
در بسیاری از اوقات، موضوع کلام شعر، موضوع مد نظر ما نیست. بلکه مبحث اصلی ما حالت روحی شعر است و ما باید آن را در اولویت کار خود قرار دهیم . این حالات روحی، تحت تاثیر برخورد با پدیده های پیرامون شاعر بوده و واقعیت های زندگی او را بیان می کند و بنابراین پرداختن به حالت روحی شعر، امری مافوق تصور توانایی های مترجم است و کاملا به استعدادهای مترجم بر می گردد.
در حقیقت، حالات روحی شاعر باعث می شود که اشعر احساسات خود را بنگارد و شعر بسراید. درون مایه تمامی احساسات یک شاعر، در شعر تجلی می یابد و وظیفه مترجم است که با استفاده از نهایت دقت و ظرافت و توانایی های خود، این درون مایه احساسی را از قلب شاعر به ذهن مخاطب انتقال دهد و در این مسیر، رعایت امانت را نیز مد نظر خود قرار داده وعواطف و احساسات شاعرانه را منتقل نماید.
اشعار عاشقانه بسیاری از شاعران انگلیسی در ادبیات انگلیسی دیده می شود.
اشعار رمانتیک و عاشقانه در انگلیسی نشان دهنده این است که عشق در هرکجای این دنیای پهناور درخشش دارد. بنابراین شاعران و نویسندگان ، در هر کجای دنیا و با استفاده از هر زبانی همواره در تلاش بوده اند تا عشق و احساسات را در قالب شعر و با لطافت هرچه بیشتر شاعرانه بیان کنند و به گوش جهانیان برسانند. و با ترجمه شعر میتوان فرهنگ ها را با هم آشنا کرد.
شاعران انگلیسی
شاعران انگلیسی مثل شکسیپر، پابلو نرودا و … بهترین و جذاب ترین، شیرین ترین و عاشقانه ترین اشعار انگلیسی را سروده اند.
ترجمه آثار و اشعار انگلیسی به زبان فارسی ، نیاز به مترجمی دارد که به موازات مهارت در امر ترجمه، دارای ذوق و قریحه اشعار نیز باشد تا بتواند به بهترین نحو لطافت وظرافت موجود در اشعار را به مخاطب انتقال دهد.
مشابه تمام زمینه ها و تخصص های ترجمه، ترجمه اشعار نیز نیازمند تمرین و تکرار و مطالعه و ترجمه هرچه بیشتر است. مترجمی که در زمینه ترجمه ی شعر یا ترجمه متون ادبی کار می کند می بایست در اوقات فراغت خود همواره در حال مطالعه اشعار و قطعات ادبی باشد و آن ها را برای دل خود ترجمه کند و بداند که هیچ انگیزه یا پشتوانه کاری و مالی در ورای آن وجود ندارد. بدین ترتیب قریحه و ذات شعر بهتر در ترجمه نمود پیدا می کند چون هیچ گونه هدف مالی و مادی برای این ترجمه وجود ندارد و مترجم در تلاش است تا به روح شعر پی ببرد و آن را به گونه ای ترجمه کند که خواننده یا مخاطب نیز این ظرایف و لطایف را متوجه شود و تا عمق روح مخاطب نفوذ نماید.
معروف ترن شاعر ایرانی در جهان کیست ؟
به احتمال فراوان در ذهن خود بین شعرای ایرانی مانند حافظ و سعدی و مولوی به دنبال اسمی میگردید که این عنوان را داشته باشد.
باید به شما بگوییم که خیام معروف ترین شاعر ایرانی در جهان است.
شعرای معروف خارجی
Robert Frost 1874-1963
Emma Lazarus 1849-1887
Percy Bysshe Shelley 1792-1822
John Keats 1795-1821
William Blake 1757-1827
John Milton 1608-1674
Henry Wadsworth Longfellow 1807-1882
William Shakespeare 1564-1616
بیشتر بخوانید » اصول و فنون ترجمه شعر
عقیده متخصصان ترجمه شعر
همواره متخصصان امر ترجمه معتقد هستند که ترجمه متون ادبی ، از لحاظ دشواری اصلا قابل مقایسه با دیگر متون و یا مقالات آکادمیک و علمی نیست. و همین طور در میان ترجمه متون ادبی، ترجمه شعر پیچیدگی ها و دشواری های فوق العاده بیشتری دارد. ترجمه شعر، هنری است که اصولا مترجمان مبتدی هیچ گاه جرات نمی کنند که پا به این عرصه گذارند. از یک سو تفاوت های میان زبان فارسی و انگلیسی مطرح بوده و از سوی دیگر ظرایف زبانی و لطایف معنایی نیز باعث می شود که ترجمه شعر بسیار دشوار شود.
در بسیاری از اشعار، ظاهر و معنای شعر، اصلا تشابهی با هم ندارند و اگر ظاهر شعر ترجمه شود، کل معنای شعر زیر سوال می رود و تمام این عوامل، مهارت و هنر بی اندازه مترجم را می طلبد.
قسمتی از ترجمه اشعار شکسپیر
بله – ترجمه شعر نسبت به فنی ترین متون هم کار سخت تری است
در این نوع ترجمه مترجم باید یک متخصص ادبی باشد
و بتواند شعر را با تمام ظرافت های خودش به زبان دیگر برگداند
همچنین باید برداشت کاملا صحیحی از شعر داشته باشد