ادبیات کلاسیک جهان صاحب شاهکارهایی است که در نقدی بر آن می توانیم به گفته ایتالو کالوینو نویسنده ایتالیایی در کتاب «چرا باید کلاسیک ها را خواند؟ » اشاره کنیم؛ کالوینو در این کتاب چهارده تعریف از ادبیات کلاسیک ارائه می دهد و در اولین تعریف می گوید:
” آثار کلاسیک کتاب هایی اند که پیوسته در موردشان می شنویم: «دارم دوباره می خوانمش…» و هرگز: «دارم می خوانمش…»”. به این معنی که همه می دانیم که باید حتما آثار کلاسیک را مطالعه کنیم و کاملا بر این مفهوم آگاهی داریم که نخواندن ادبیات کلاسیک شایسته سرزنش است. نقد، نظریه و داستان نویسی بدون شناخت ادبیات کلاسیک راه به جایی نمی برد و سرنوشتی جز فراموشی ندارد.
در اینجا به معرفی مشهورترین آثار ادبیات کلاسیک جهان می پردازیم:
کتاب زن سی ساله اثر انوره دو بالزاک
بالزاک نویسنده فرانسوی که از رهبران رئالیسم ادبی به شمار می آید با مشهورترین کتاب خود «کمدی انسانی» نامی است که در ذهن تمام ادب دوستان حک شده است. کمدی انسانی نام مجموعه آثار بالزاک است که حدود ۹۰ رمان و داستان کوتاه را در برمی‌گیرد. توصیفات دقیق و گیرا از فضای حوادث و تحلیل ریزبینانه روحیات شخصیت‌های داستان؛ بالزاک را به یکی از شناخته شده ترین و تأثیرگذارترین رمان نویسان دو قرن اخیر تبدیل کرده‌است.
داستان زن سی ساله سرگذشت دردناک زنی است که در زندگی زناشویی کامیاب نبوده و سرانجام پس از وسوسه‌های بسیار به عشقی رمز آلود تن می‌دهد. وی به کودکی که حاصل این عشق است بیش از فرزند مشروع خود عشق می‌ورزد. دخترش که از راز مادرش آگاه است، آن کودک را به رودخانه می‌اندازد و خود با خشم از دامن آلودهٔ مادرش به آغوش جوانی، که خود نیز مثل دختر دستش به خون آغشته است، می‌افتد و تا آخر عمر با هم به شادی زندگی می‌کنند. در انتهای داستان حوادث هیجان انگیزی روی می‌دهد و زن ناپاک از شدت درد و رنج می‌میرد. داستان زن سی ساله به بسیاری از زبان های زنده دنیا ترجمه شده است. در ایران
ترجمه حرفه ای این داستان توسط ادوارد ژوزف نویسنده، مترجم، مولوی‌شناس و موسیقی‌دان ارمنی-آشوری ایرانی انجام گرفته است.
زوربای یونانی اثر نیکوس کازانتزاکیس
نیکوس کازانتزاکیس نویسنده، مترجم، شاعر و خبرنگار یونانی آثار بسیار برجسته ای از خود به یادگار گذشته است. زوربای یونانی، مسیح باز مطلوب، آخرین وسوسه مسیح و آزادی یا مرگ از شاهکارهای ادبی کلاسیک جهان به شمار می آیند. از روی داستان زوربای یونانی فیلمی نیز بر همین اساس ساخته شده که آنتونی کویین نقش زوربا را بازی کرده است. داستانهای او بارها و بارها به تمام زبانهای زنده دنیا ترجمه شده اند.
ترجمه تخصصی داستانهای کازانتزاکیس در ایران توسط محمد قاضی مترجم بلند آوازه کشورمان انجام شده است.
ادبیات کلاسیک جهان
خوشه های خشم اثر جان استاین بک
جان ارنست استاین بک جونیور که در ایران بیشتر با نام جان اشتاین بک شناخته می شود از شناخته شده ترین و پر خواننده ترین نویسندگان آمریکایی به شمار می رود. خوشه‌های خشم او در سال ۱۹۳۹ منتشر شد و جایزه پولیتزر را برای او به ارمغان آورد. استاین بک در سال 1962 به خاطر داستان کوتاه موش ها و آدم ها برنده جایزه نوبل ادبیات شد. از داستان های دیگر او عبارتند از به چراگاه های آسمان، به خدایی ناشناس، تورتیلافلت، دره دراز، ماه پنهان است، دهکده ٔ از یاد رفته، کره اسب کَهَر، شرق بهشت، مروارید و پنجشنبه شیرین.
از دیگر آثار مشهور او موش ها و آدم ها 1937 بوده که مانند خوشه های خشم به دوره رکود اقتصادی مردم در آمریکا و دشواری های زندگی کارگردی در آمریکا اشاره می کنند. تمام داستان های استاین بک بارها و بارها به تمام زبان های زنده دنیا ترجمه شده و از شاهکارهای ادبیات کلاسیک جهان به شمار می روند. موش ها و آدم ها در ایران به وسیله مترجم های مختلفی ترجمه شده و بارها و بارها تجدید چاپ شده است. در میان تمام
ترجمه های انجام شده می توان به ترجمه تخصصی مترجم مشهور ایرانی سروش حبیبی اشاره کرد. در ایران داستان خوشه های خشم توسط مترجم های مختلفی ترجمه شده که از میان آنها می توان از ترجمه حرفه ای شاهرخ مسکوب و رضا اسکندری نام برد.
دشمنان اثر آنتوان چخوف
آنتوان چخوف داستان نویس و نمایش نامه نویس مشهور روسی در زمان حیاتش بیشتر از 700 اثر ادبی خلق کرد. او را به عنوان بزرگ ترین نویسنده داستان های کوتاه به حساب می آورند. نمایش نامه های مشهور او عبارتند از ایوانف، عروسی ، خرس، مرغ دریایی (کتاب)، سه خواهر، باغ آلبالو، دایی وانیا و در جاده بزرگ. مرغ دریایی شخصی ترین نمایشنامه چخوف حساب می شود و به عنوان نقطه عطفی در زندگی او جزء بهترین و مشهورترین نمایس نامه این نویسنده روسی به شمار می آید. این نمایش نامه رنج و حرمان و ناامیدی انسان هایی را به تصویر می کشد که از یکنواختی و روزمرگی های زندگی به تنگ آمده اند. مرغ دریایی لحظه هایی است از عشق، عشق‌های ناکام و شکست خورده، عشق‌های پرملال و کهنه و عشق‌های یک جانبه و مصیبت بار.
تمامداستان ها و نمایش نامه های چخوف بارها و بارها به زبانهای زنده دنیا ترجمه شده و به چاپ رسیده اند. در ایران ترجمه تخصصی داستان دشمنان توسط نویسنده برجسته ایرانی سیمین دانشور به روانی و فصاحت تمام انجام گرفته است. ترجمه حرفه ای مرغ دریایی چخوف به عنوان یکی ازشاهکارهای ادبیات کلاسیک جهان توسط ناهید کاشی چی و کامران فانی انجام شده است.
مادر اثر ماکسیم گورکی
آلکسی ماکسیموویچ پِشکوف که با نام ماکسیم گورکی شناخته می شود از موسسین سبک ادبی رئالیست سوسیالیستی بوده و فعالیت های سیاسی بسیاری داشت. او 5 بار کاندیدای جایزه نوبل ادبیات شد. قبل از اینکه به نویسنده موفقی تبدیل شود به گشت و گذار در بخش های مختلف روسیه پرداخت و تجربه های زیادی کسب کرد. مشهورترین آثار گورکی عبارتند از: در اعماق، مادر، آوای مرغ طوفان، کودکی من، ولگردها و فرزندان خورشید. او همدوره دو نویسنده برجسته روسیه یعنی لئو تولستوی و آنتوان چخوف بوده و در خاطراتش بارها با نام این دو نویسنده برخورد می کنیم. ماکسیم گورکی از مخالفین حکومت تزاری روسیه بود و بعدها به منتقدین سرسخت لنین تبدیل شد. گورکی بیشتر عمرش را از دوران تزاری گرفته تا در دوران شوروی در تبعید و خارج از روسیه سپری کرد. در سال 1932 به دعوت شخص استالین به شوروی بازگشت و در ژوئن 1936 در وطنش درگذشت. داستان مادر حکایت عشق مادر فرزندی و تلاش مادر برای رسیدن به خوشبختی فرزند و مردمان سرزمینش است. زندگی مردم محروم و طبقات پایین جامعه، به ویژه کولی‌ها، کارگران فصلی، بیکاران، روستاییان آواره در شهرها و مردم فقیر و تنگدست عموما درونمایه اصلی داسان های ماکسیم گورکی هستند. خشم و اعتراض مردم به شرایط موجود در خطوط داستان های گورکی بسیار مشهود است. داستان مادر به عنوان یکی از شاهکارهای ادبی کلاسیک به بیشتر زبان های زنده دنیا ترجمه شده و در ایران ترجمه حرفه ای آن را محمد قاضی مترجم برجسته ایرانی انجام داده است. از روی کتاب مادر چندین نسخه سینمایی ساخته شده که آخرین نسخه آن به کارگردانی گلب پانفیلوف در سال 1990 می باشد.
تسخیرشدگان اثر فئودور داستایوفسکی
فئودور میخاییلویچ داستایوفسکی نویسنده مشهور و تاثیرگذار روسیه آثار زیادی از خود به جای گذاشته است. خصوصیت منحصر به فرد آثار او روانکاوی و بررسی حالات روانی شخصیت های داستان است. بیشتر سورئالیستها بیانیه های خود را بر اساس نوشته های داستایوفسکی ارائه کرده اند. بیشتر داستان های او سرگذشت مردمی عصیان زده، بیمار و روان پریش است.
داستایوفسکی در آثار خود شخصیت‌هایی را مضمون شکافی می‌کرد که حتی آدمکشی را زیر پرچم مرام و اعتقادات ایدئولوژیک خود موجه می‌دانستند. به همین خاطر آثار این نویسنده در تمام سال‌هایی که از آن می‌گذرد، چه در دوران قدرت‌گیری حکومت‌های تمامیت‌خواه قرن بیستم و چه امروزه که «کارزار علیه ترور» در جریان است، با چالش‌های زمانه تناسب دارند. او به خصوص به افکار و ایده‌هایی که پس از ده سال تبعید و بازگشت به سن پترزبورگ در میان روشنفکران رواج یافته بود به دیده شک می‌نگریست.
مخالفت و اعلام جرم داستایوفسکی علیه پوچ گرایی روسی در کتاب او با عنوان تسخیرشدگان (جن زدگان) به خوبی منعکس شده است. این کتاب که در سال ۱۸۷۲ چاپ شد به خاطر زبان آمرانه و نصیحت گونه آن مورد انتقاد قرار گرفته ولی بدون تردید او می‌خواست نشان دهد که افکار مرسوم در میان روشنفکران آن نسل می‌توانند خطرناک باشند. داستانی که داستایوفسکی در این کتاب نقل می‌کند در قالب یک طنز سیاه و گزنده، روشنفکران هم دوره خود را به خاطر بازی کردن با ایده‌های انقلابی بدون آنکه بدانند انقلاب در عمل به چه معنایی است به نقد می‌کشد. داستان کتاب را در واقع می‌توان نسخه‌ای از حوادث واقعی دانست که در زمانی که داستایوفسکی مشغول نگارش کتاب بود اتفاق می‌افتاد. داستایوفسکی در داستان تسخیر شدگان استدلال می‌کند که فراموش کردن موازین اخلاقی و انسانی به خاطر افکار آزادیخواهانه به نوعی تمامیت‌خواهی و استبداد بدتر از گذشته منجر می‌شود. تسخیرشدگان (جن زدگان) به عنوان یکی از شاهکارهای ادبیات کلاسیک جهان به بیشتر زبان های زنده دنیا ترجمه شده و بهترین ترجمه حرفه ای آن در ایران توسط سروش حبیبی انجام گرفته است.