ترجمه در مقابل تفسیر : اصطلاح “ترجمه” با اندکی تفاوت توسط دانشمندان و محققان مختلفی تعریف شده است. با این حال، برای اهداف بحث ما چندان کمک کننده نیست که بدانیم افراد مختلف همان مفهوم را چگونه درک کرده اند. البته بین تعاریف ارائه شده برای این اصطلاح، مشترکات زیادی وجود دارد.
برای مثال، اگر دو تعریف متداول ارائه شده از نایدا و کتفورد را مقایسه کنیم، براحتی متوجه می شویم که در هر دو تعریف ترجمه بعنوان فعالیت تغییر متن از یک زبان به زبان دیگر بیان شده است. ابتدا با مفهوم اصلی ترجمه سپس با مفهوم ترجمه در مقابل تفسیر آشنا میشویم.
تعریف نایدا از ترجمه
نایدا ترجمه را بعنوان تولید متن در زبان مقصد تا حد ممکن معادل متن اصلی در زبان مبدآ ازلحاظ شکل، سبک و معنا تعریف می کند.
تعریف کتفورد از ترجمه
در همین راستا، کتفورد نیز ترجمه را فرایند جایگزین کردن مواد متنی در یک زبان با متنی معادل با آن در زبان دیگر می داند. ویژگی برجسته این دو دیدگاه درمورد معنای ترجمه این است که متن تولید شده بایستی معادل متن اصلی باشد.
بنابراین برای رسیدن به این تعادل، مترجم ابتدا باید بتواند مسیر متن اصلی را درک کند و آگاهانه برای انتقال متن به زبان مقصد تلاش کند؛ به گونه ای که تمامی استانداردهای متن اصلی همچون اثربخشی متن، تأثیرگذاری بر خواننده در متن ترجمه شده رعایت شده باشند.
همچنین طبق نظریه کتفورد، مواردی همچون میزان ترجمه مورد نیاز، سطح ترجمه و رده های آن را بایستی در نظر گرفت. اخیرآ این بررسی با تمایز نیومارکبین انواع معنایی و ارتباطی ترجمه ارتباط دارد. بدون شک، هرگونه برخورد ترجمه ای منحصر بفرد است و مترجم نیز باید بهترین تصمیم ممکن را برای اطمینان از اینکه اثر ترجمه شده تأثیر یکسانی در کاربری خود بعنوان متن اصلی داشته باشد، اتخاذ کند.
“ترجمه” گاهی اوقات با “تفسیر” متضاد است
“ترجمه” گاهی اوقات با “تفسیر” متضاد است. در حالیکه ممکن است استدلال شود که کلیه فعالیتهای ترجمه بعنوان شکل دیگری از تفسیر محسوب میشوند، اما هر دو مورد به موضوعات کاملآ متفاوتی اشاره می کنند.
علیرغم اینکه ترجمه عمدتآ برای تمرین کتبی و تفسیر فعالتهای شفاهی کاربرد دارد، اما از آن نیز برای اشاره به نوع خاصی از ترجمه استفاده میشود که در آن مترجم در انتقال پیام متنی در زبان منبع آزاد است؛ به شکلی که معتقد است برای مخاطبان در زبان هدف آسانتر خواهد بود و از طرفی، از مسئله “هم ارزی” نیز چشم پوشی کرده و صرفآ بررسی ویژگیهای مهم متن می پردازد.
ترجمه کار کپی برداری نیست
بنظر میرسد این نوع کاربرد اصطلاح “تفسیر” توسط سلسکوویچ ادعا می کند که ترجمه کار کپی برداری نیست؛ بلکه تفسیر است و این تفسیر نیز بیشتر شبیه به نقاشی است نا عکاسی: عکاسی کلمات را بدون هیچگونه تلاشی برای توضیح معنای آنها، تولید می کند؛ در حالیکه نقاشی به دنبال کشف معنا، انتقال پیام و انعکاس اشیاء است.