نکات ترجمه

انتخاب واژه درست

یکی از نکات ترجمه مهم که مترجمان باید در حین ترجمه متن مد نظر قرار دهند انتخاب

معادل مناسبی برای واژگان متن مبدا است. انتخاب معادل واژگان، با توجه به سبک نوشتاری

و نگارش نویسنده و نوع متن، متغیر است.

واژه ای که مترجم انتخاب می کند می بایست هم معنای مشابه متن اصلی داشته باشد و

هم همان تاثیری که این واژه در متن مبدا بر مخاطبان انگلیسی زبان دارد، این واژه معادل نیز

در متن ترجمه شده، بر مخاطب فارسی زبان داشته باشد. در صورتی که به عنوان مثال، واژه

در متن مبدا، بار منفی دارد ، می بایست در متن ترجمه شده نیز به همان صورت و با بار منفی،

برگردانده شود. به عنوان مثال دو واژه alone , lonely را در نظر بگیرید. در زبان انگلیسی

هر دوی این واژگان ، معنای تنها می دهند ولی بار منفی lonely بیشتر است.

به عبارتی lonely به معنای تنها و بی کس است.

زمانی که ما مشغول ترجمه متنی در زمینه تاریخ هستیم، این اختیار را داریم که از

لغات قدیمی استفاده کنیم. البته نه از لغاتی که هیچ کس از معنای آن ها اطلاعی ندارد و

به طور کلی مهجور شده اند بلکه، به کار گیری ادبیات کهن در ترجمه متون تاریخی، به نوعی

به زیبایی و لطف متن می افزاید.

برای ترجمه اسامی هم بهتر است که به فرهنگ های تخصصی اساسی و یا کتاب های مربوط

به این حیطه رجوع نماییم. فرض کنید متنی در مورد مثلا حضرت موسی برای ترجمه به

شما واگذار شده است. شاید مجبور باشید برای ترجمه هرچه بهتر این متن، به

کتاب مقدس کلیمیان مراجعه کنید تا بتوانید از عهده این پروژه به خوبی برآیید. پس در نظر

داشته باشید هنگام ترجمه رمان های مذهبی یا تاریخی، هم می بایست بهترین مترادف را

برای لغات به کار ببریم و هم به بهترین نحو ، ترجمه اسامی و نام مکان ها را انجام دهیم.

شناخت سبک نویسنده

یکی دیگر از نکات مهم برای ترجمه ، این است که شناخت و دید کلی نسبت به مخاطب

داشته باشیم. شناخت مخاطب، تاثیر فوق العاده ای در شناخت سبک نویسنده دارد.

در نظر بگیرید که شما قصد ترجمه کتابی را دارید که مخاطب آن کودک است. این کتاب کودک

با رمانی که مخصوص بزرگسالان است مقایسه کنید. به طور معمول واژگان به کار رفته

برای کتاب های کودک، واژگانی ساده، غیر انتزاعی و دارای وزن و آهنگ است و اگر هم

که از واژگانی ثقیل به نسبت ذهن کودکان، استفاده شده باشد، سعی شده است که با استفاده از

تصویرگری، به بهتر فهمیده شدن مطلب، کمک شایان توجهی نماید. بنابراین زمانی که

مترجم قلم به دست می گیرد و شروع به ترجمه این متن می کند می بایست سعی کند که

خود را کودک انگارد و از لغات جذاب و ساده و موزون کودکانه بهره گیرد.

رعایت گروه بندی سنی

البته رعایت گروه بندی سنی کودک نیز در انتخاب لغات، امری اساسی است. ممکن است

واژه ای در متن مبدا وجود داشته باشد که در فارسی مترادفی برای آن تعریف نشده باشد،

بهتر است که از کلماتی استفاده کنیم که تا حدی معنای نزدیک به آن را بدهد و اگر چنین

واژه ای پیدا نشد که برای کودک قابل فهم باشد، به ناچار می بایست واژه مربوطه حذف گردد.

نزدیک ترین واژه

از جمله نکات بسیار مهم برای انجام صحیح یک فرایند ترجمه، این است که ما می بایست

تلاش کنیم تا نزدیک ترین واژه موجود را از میان دایره واژگان زبان انگلیسی، انتخاب کنیم و

به نحوی این واژه را به کار بریم که نزدیک ترین قرابت معنایی را با مفهوم اصلی متن داشته

باشد. مهم این است که بدانیم در زبان انگلیسی، واژگان متنوعی وجود دارند که هر کدام از

این واژگان، جدای از این که به ظاهر قرابت معنایی با یکدیگر دارند، ولی تفاوت های بسیار

ظریف و جزئی در میان آن ها دیده می شود که بسیار مهم است که این واژگان به جای یکدیگر

به کار برده نشوند.

مشتریان و کاربرانی که می خواهند پروژه های ترجمه خود را به مترجمان، به صورت

برون سپاری بسپارند، باید دقت داشته باشند که این مترجمان را با ظرافت هرچه بیشتر

انتخاب نمایند. چون مترجمان می بایست در تلاش باشند تا این نکات دقیق و ظریف

انتخاب واژگانی را به بهترین نحو بدانند و در متون ترجمه خود به کار برند.

مهارت و سرعت عمل و دقت کار

یکی دیگر از نکات ترجمه مهارت و سرعت عمل و دقت کار، جوهره وجودی هر مترجم است.

متنی که قرار است ترجمه شود متن مبدا یا source text  گفته می شود. این متن هم می تواند

شفاهی باشد و هم می تواند کتبی باشد و متن مقصد را نیز target text می نامیم.

ایجاد ارتباط بین متن مبدا و مقصد و قرابت بین این دو متن، تخصص و هنر مترجم است

و مترجم می بایست همواره  سعی کند تا به بهترین نحو، متن مبدا را به مخاطب انتقال دهد.

به طور کلی می توان گفت که ترجمه انتقال متون نوشتاری  و گفتاری زبان مبدا به زبان

مقصد است. وظیفه مترجم است که تفاوت های میان زبان مقصد و زبان مبدا را به خوبی بشناسد

و نقطه نظرهای فرهنگی را کاملا متوجه شود و بر تمام مباحث چالش برانگیز مسلط باشد.

قالب متن، سبک نوشتاری متن و همین طور ضرب المثل ها واصطلاحات، مباحثی است که

مترجم می بایست به خوبی بداند و تسلط کامل بر این حیطه داشته باشد.

زبان شناسی کاربردی

ترجمه، بخش بسیار مهمی از زبان شناسی کاربردی است و ضرورت این که یک مترجم،

اصول ترجمه را بررسی کند می بایست زبان شناسی تطبیقی، جامعه شناسی زبان و

روان شناسی زبان را  به طور کامل بشناسد.که جزء نکات ترجمه می باشد.

اصول ترجمه، تلفیقی از فعالیت های مکانیکی و فعالیت ذهنی است و فعالیت ذهنی،

تمامی فعل و انفعالات ذهنیتی و انتزاعی مترجم را نیز در بر می گیرد.

تمرکز بر روی key words

براي اين كه يك متن را به صورت تخصصي ترجمه نماييد،‌مي بايست كليدواژه هاي متن را

كاملا مورد بررسي و بازبيني قرار دهيد. معمولا در هر مقاله انگليسي،‌بين پنج تا هفت كليد واژه

وجود دارد كه با نام key word مشخص شده اند. شما به عنوان مترجم، مي بايست نگاه اجمالي

به مقاله داشته باشيد و روي كليد واژه ها متمركز شويد.

در صورتي كه با نگاه اوليه به اين نتيجه رسيديد كه چندان آشنايي با كليد واژه ها نداريد،

شايد اولين راهي كه به نظرتان مي رسد اين باشد كه ترجمه اين مقاله يا پروژه را رد كنيد

و يا به مترجمي از همكاران خود واگذار نماييد. ولي در صورتي كه بنا به مسائل ضروري،‌

نياز است كه حتما شما چنين مقاله اي را ترجمه نماييد، مي بايست پس از بررسي كليد واژه ها،

از دنياي جهان گستر وب كمك بگيريد و واژگان مربوطه را در گوگل و مقالات موجود در

بانك مقالات گوگل اسكولار سرچ نماييد.

key word همان کلمه کلیدی است.

ويكي پدياي انگليسي نيز مرجع بسيار خوبي است كه مي توانيد براي داشتن دانش كلي در

خصوص كليد واژه ها از آن استفاده نماييد. بنابراين در اين صورت، ابزارهاي ترجمه شما

تنها يك ديكشنري كامپيوتري يا ديكشنري دستي نخواهد بود بلكه نياز به ابزارهاي نوين ترجمه

و دايره المعارف هاي گسترده اينترنتي نظير ويكي پديا خواهيد داشت تا به صورت كلي و

عمومي در مورد كليد واژه هاي به كار رفته در متن اطلاعات كسب نماييد.

نحوه ترجمه کلمات اختصاری

در نظر داشته باشيد در صورتي كه مشغول ترجمه يك مقاله تخصصي هستيد و با عباراتي

مواجه مي شويد كه به صورت اختصاري به كار رفته اند، حتما صورت بدون اختصار اين

عبارت را به صورت زير نويس ( هم به صورت انگليسي و هم معناي آن عبارت به صورت

فارسي) ، در متن مقاله ترجمه شده خود قيد نماييد كه خواننده در زمان مطالعه اين مقاله و

مواجه با اين عبارت اختصاري، دچار گمي و گيجي نشود و كاملا مطلب را درك نمايد.

# نکات کاربردی ترجمه متون انگلیسی

نحوه ترجمه کتاب کودک